Met het veranderende klimaat en de daarmee gepaard gaande extreme weer zoals extreme warmte, droogte en wateroverlast, was het iets wat er aan zat te komen, het verplicht opvangen en hergebruiken van hemelwater en grijswater.
Drinkwatergebruik:
In een gemiddeld jaar in Nederland (2019) wordt er 1300 miljoen m3 drinkwater door drinkwaterbedrijven gewonnen uit grondwater en oppervlaktewater. (bron CBS, 18 juni 2021) In de provincies Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel, Limburg, Noord-Brabant, Utrecht en Flevoland onttrekken drinkwaterbedrijven hoofdzakelijk grondwater. In Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland wordt hoofdzakelijk oppervlakte water onttrokken of oppervlaktewater geïnfiltreerd in duingebied om daarna te worden onttrokken ui de ondergrond.
In de huidige situatie gaat landelijk ongeveer 75% van het door drinkwaterbedrijven gewonnen water naar huishoudens. De overige 25% gaat naar de zakelijke markt zoals industrie, landbouw en handel. (bron: VEWIN, drinkwaterstatistieken 2022)
Huishoudens gebruiken per persoon ongeveer 128 liter per persoon per dag. Het grootste gedeelte van dit water wordt gebruikt voor de douche (46 lpppd, 36%) en toiletspoeling (30 lpppd, 23%) (bron: VEWIN, 2022)
Kengetallen drinkwaterbesparing:
In onderstaande tabel zijn drie systemen opgenomen, inclusief de mogelijke drinkwaterbesparing. De mogelijke besparing in nieuwbouwhuizen per persoon per dag varieert tussen 30 en 48 liter (23-38% besparing) Dit voldoet ruim aan het doel van onze overheid om het drinkwaterverbruik per persoon te verminderen van 125 naar 100 liter per dag.
| systeem | toepassing water | drinkwater besparing (lpppd) | besparing huishouden (liter/dag) | besparing huishouden (m3/jaar) |
| hemelwatersysteem 5m3 | toilet | 30 | 64 | 23 |
| hemelwatersysteem 5m3 | toilet en wasmachine | 44 | 94 | 34 |
| grijswatersysteem recirculatiedouche | douche | 30 | 64 | 23 |
Een combinatie van verschillende systemen is ook mogelijk. Als daardoor de toepassing van water toeneemt (bijvoorbeeld hemelwater voor toilet en wasmachine gecombineerd met een recirculatiedouche) dan mogen de berekende besparingen worden opgeteld.
Effectiviteit drinkwaterbesparing:
Om de effectieve waterbesparing te berekenen, is een analyse gemaakt van regenreeksen van KNMI meetstation Eelde, een aangenomen dakoppervlak en waterverbruik door een gemiddeld huishouden.
De langjarige (2013-2023) gemiddelde neerslag op meetstation Eelde bedraagt 821 mm per jaar (bron: KNMI, 2023) Een woning in Nederland heeft een gemiddeld dakoppervlak van 60 m2 (bron: Zonnepanelen-Weetjes, 2020)
Met deze gegevens kan jaarlijks 49 m3 hemelwater worden opgevangen, waarvan een huishouden maximaal 39 m3 gebruikt. Een gemiddeld huishuiden bestaat uit 2,13 personen, waardoor per persoon jaarlijks 18 m3 hemelwater beschikbaar is. Het gemiddelde waterverbruik in Nederland is 128 lpppd, waarvan 47 lpppd voor toiletten en de wasmachine (bron VEWIN, 2022). Jaarlijks is het watergebruik voor deze toepassing circa 17 m3 per persoon, wat ongeveer neerkomt met de hoeveelheid beschikbaar hemelwater.
De effectieve hemelwaterbenutting voor een buffer van 5 m3 is circa 44 lpppd wanneer het gebruikt wordt voor toiletten en de wasmachine en circa 30 lpppd wanneer het alleen gebruikt wordt voor toiletten. Dit komt overeen met een besparing van 23 tot 34 %.
De optimale grootte van de hemelwaterbuffer is afhankelijk van het werkelijk dakoppervlak, huishoudgrootte, feitelijk waterverbruik en het neerslagpatroon. In bovengenoemde analyse is geen rekening gehouden met klimaatverandering. Door klimaatverandering kunnen langere, droge perioden voorkomen. Dit kan betekenen dat de opslagtank vaker leeg zal zijn of dat een grotere tank gewenst is.
Wat kost een hemelwater of grijswater systeem:
De investering van een hemelwatersysteem bedragen tussen de € 4.000,- tot € 7.000,-. De kosten van een hemelwatersysteem zijn locatie afhankelijk en zullen hoger uitvallen bij inpassing in bestaande gebouwen.
Een goedkoper alternatief is het plaatsen van een waterzak van 4,5 m3 in de kruipruimte. De investering hiervan is ongeveer € 5.000,-.
De jaarlijkse kosten bedragen ongeveer € 330,- tot € 480,-. Bij gebruik van 94 liter hemelwater per dag (huishouden 2,13 personen, 44 lpppd) kost hemelwater € 11.,- tot € 12,- per m3. Bij grootschalige toepassing van hemelwatersystemen nemen de kosten mogelijk af doorgoedkopere productie en gestandaardiseerde aanleg methoden.
De recirculatiedouche is het meest compacte systeem door de compacte zuivering en doordat het lokale systeem geen aanpassing aan het leidingsysteem behoeft.
Grijswater is vervuild met lichamelijk vuil, zeepresten en andere afvalstoffen uit wasmachine en douche. De kwaliteit van grijs water is in de regel mindergoed dan hemelwater, zodat in grijswatersystemen altijd een of meerdere zuiveringsschappen worden toegepast. Dit is meestal een biologische zuiveringstap en desinfectie met bijvoorbeeld uv-licht of een ultrafiltratiemembraan.
De investeringskosten en de jaarlijkse onderhoudskosten voor een regendouche zijn ongeveer € 5.000,-
Op basis van de jaarkosten en de verwachte waterbesparing kunne de kosten per m3 grijswater worden berekend.
Bij een recirculatiedouche kost grijswater € 19,50 per m3 (€ 11,10 per m3 na aftrek energiewinst)
Ter vergelijking: drinkwater kost momenteel € 1,62 tot € 2,24 per m3
Er zijn natuurlijk nog veel meer systemen op de markt, maar om deze blog niet te lang te maken hebben wij ons beperkt tot bovengenoemde voorbeelden.
Tussen conclusie:
Door de klimaatverandering zal de hoeveelheid beschikbaar drinkwater enorm kunnen verschillen, in droge perioden zal er een tekort gaan ontstaan en er zal een overschot zijn in natte perioden. De kosten voor het winnen van drinkwater zullen zeker in de toekomst toenemen, waardoor het in eigen beheer hemelwater opvangen of het maken van een grijswatersysteem naar de toekomst toe zeker meerwaarde zal bieden.
Hoes Installatie-Duurzaam geeft u graag advies over een hemelwater of grijswater systeem.
Hoes Installatie-Duurzaam werkt uitsluitend met hoogwaardige topproducten zoals Upfallshower voor recirculatie douches, kijk eens op hun site voor details van dit hoogwaardige douche systeem.